Open brief Frank Demaeght (Zeno X) over M HKA aan minister Gennez – ‘Ik hoop dat dit een vergissing is’

11 October 2025 – Open brief

Frank Demaeght (Zeno X) steunt M HKA in een open brief aan minister Gennez.

Bron: metropolis m

Geachte minister Gennez,

Na 42 jaar Zeno X Gallery in Antwerpen te hebben gerund op het Zuid en in Borgerhout, keek ik uit naar een nieuw M HKA met aan het hoofd een frisse, inspirerende en bevlogen directeur (m/v/x). Een baken aan de Schelde en aan het prachtige nieuwe Zuidpark, een ‘iconische landmark’ in uw woorden. In Antwerpen, een stad met een internationale Mode-academie, een fantastisch Modemuseum en Fotomuseum, het KMSKA, een bloeiende galeriescène en een thuishaven voor tal van Belgische en internationale kunstenaars. Een stad die al jaren wacht op het eerste nieuw gebouwde museum voor hedendaagse kunst in Vlaanderen. Eindelijk.

Er is heel wat publiek geld gespendeerd aan plaatsonderzoek, twee architectuurwedstrijden en tenslotte de plannen voor een prachtig museum met een mooie stedenbouwkundige invulling. Dat door de economische situatie deze plannen vertraging oplopen, kan ik begrijpen. Maar dat deze plannen – na tien jaar voorbereiding en uiteindelijk gedragen door een gemeenschappelijke visie – zomaar van de kaart worden geveegd, op een bijna trumpiaanse manier, kan er bij mij niet in. Vooral niet dat dit gebeurt door een minister van een socialistische partij. Ik hoop nog steeds dat dit een vergissing is en dat u op een of andere manier verkeerd bent geïnformeerd.

Na heel wat jaren met Anne-Mie Van Kerckhoven, Luc Tuymans, Raoul De Keyser, Mark Manders, Dirk Braeckman, Michaël Borremans, Marlene Dumas, Jack Whitten en andere topkunstenaars internationaal te hebben samengewerkt, had ik ervan gedroomd om een aantal werken uit onze privécollectie in een nieuw museum onder te kunnen brengen. In Antwerpen, de stad waaraan ik verbonden ben en waar Zeno X Gallery haar geschiedenis heeft geschreven. Ik had er graag aan geholpen met een mooie schenking.

De collectie van het M HKA, met onder andere het Panamarenkohuis en een groot aantal van zijn werken, verdient een mooi onderkomen in Antwerpen, en neen, dit kan niet zomaar worden verplaatst naar Gent. Gent heeft een wereldwonder met het Lam Gods en Antwerpen heeft Rubens, Van Dijck, Jordaens, Luc Tuymans, Panamarenko, Anne-Mie Van Kerckhoven, Fred Bervoets, Guillaume Bijl, Luc Deleu, Rinus Van De Velde, Dennis Tyfus en nog zo veel meer kunstenaars die verbonden zijn met de stad.

Ik heb steeds veel waardering gehad voor Jan Hoet en het S.M.A.K., maar het ene museum is het andere niet. Het M HKA is voortgekomen uit het ICC kunstencentrum aan de Meir waar in 1980 Guillaume Bijl zijn tentoonstelling Chaussures Icécé heeft gemaakt. Daarna heeft Flor Bex gevochten om het laatste bouwwerk van Gordon Matta Clark, Office Baroque, te bewaren. Schenkingen van kunstenaars die hiervoor waren bestemd, zijn de start geweest van de collectie van het M HKA. De collectie van het M HKA is vergroeid met de stad en kan niet onder het mom van efficiëntie ontworteld worden en naar Gent verhuisd.

Dat er naar aanloop van het nieuwe M HKA een grondige evaluatie diende te gebeuren van de werking van het museum kan ik alleen maar beamen. Wij zijn in Antwerpen, Vlaanderen, België en daarbuiten rijk aan mensen met kennis en expertise op het vlak van hedendaagse kunsten. Laat dit niet het einde zijn, maar het begin van een open en constructief debat met het oog op de toekomst en met respect voor het verleden.

Met de meeste achting,

Frank Demaegd, Zeno X Gallery

Deze open brief verscheen oorspronkelijk op metropolis m